Door Actie Radius
“In de politiek is de marktwerking al enkele decennia de heilige graal van de neo-liberalen. Door concurrentie op de markt zou het allemaal goedkoper (en beter) gaan worden. Na al die jaren moet nu afgevraagd worden wat dit heeft opgeleverd. En dan met name voor de woningmarkt. Als ik zo om mij heen kijk in het Amsterdamse zie ik alleen maar veel hogere huren en koopprijzen. Dit lijkt dus het tegendeel van hetgeen beoogd is. Hoe kan dit?
Het ideale plaatje van de marktwerking is dat iedereen zich houdt aan de ongeschreven regel van leven en laten leven, van geven en nemen. Helaas hebben teveel mensen “last van” hebzucht en zelfverrijking, alleen nemen en niks geven. Zowel legaal (zaken, olichargen) als illegaal (corruptie, criminaliteit). En dan werkt het ideale plaatje niet meer. Dan wordt het evenwicht verstoord. En werkt de concurrentie niet meer als mechanisme om de prijzen laag te houden. Daarnaast speelt nog een andere factor, namelijk schaarste. Iets dat schaars is wordt door de marktwerking automatisch duurder. Prijsopdrijving, wat de gek er voor geeft. En als iets zeldzaam is trekt het aasgieren/speculanten aan. Er valt veel te verdienen. Uiteindelijk leidt dit in veel gevallen tot een sterke tweedeling.
Met name deze laatste factor, schaarste, speelt een constante rol bij de woningmarkt. En dat is al van oudsher zo en dat zal zeker in de toekomst ook zo blijven. Want hoeveel er ook gebouwd wordt het is kennelijk nooit genoeg. Volgens de toemalige minister Blok zou de markt zijn werk kunnen doen na alle maatregelen die hij heeft genomen. Echter Blok heeft ook sterk gelobbyd, met name in het buitenland, om investeerders en beleggers te interesseren voor de Nederlandse woningmarkt. Hij heeft hen ook goede winsten voorgespiegeld. Tja nu zitten we daardoor opgescheept met buitenlandse, naast onze eigen, speculanten. Met andere woorden Blok heeft zelf gezorgd voor de verstoring van zijn eigen marktwerking.
Gelukkig hebben we in Nederland nog onze corporaties voor de sociale huurders. Hoewel het in die sector ook niet overal toppie is geeft het voor veel mensen een betaalbaar dak boven het hoofd. Echter boven de liberalisatiegrens is het volop marktwerking. En dus speculatie, prijsopdrijving en tweedeling vanwege de schaarste. Waardoor er geen of nauwelijks aanbod is in het middensegment. Met allerlei, vaak tijdelijke, kunstgrepen probeert politiek Den Haag om oplossingen te bedenken. Terwijl er in feite maar één echte oplossing is, namelijk reguleren. Helaas is dit in kringen van markt-adepten een vies woord. Ten onrechte. Want door het puntenstelsel door te laten lopen tot bijvoorbeeld huren van 1000 euro wordt er wel een middensegment gecreëerd. Nu gaan woningen die volgens het puntenstelsel een huur van 850 euro zouden moeten krijgen de deur uit voor pakweg 1250 euro. Een verdere en gedeeltelijke regulering van de woningmarkt lost dit probleem op. De commissie Van Gijzel (officiëel adviseur middensegment) heeft dit ook aanbevolen. Evenals AEDES (koepel van corporaties). Maar minister Ollongren neemt deze adviezen niet over. Zij kiest ervoor om de speculanten in bescherming te nemen.
Daarnaast zou ook de factor van de WOZ in het puntenstelsel verkleind moeten worden. Want de WOZ is tegenwoordig een speculatieve verkoopwaarde en heeft niets meer te maken met de reële waarde van een woning. Overigens zou voor sociale huurwoningen een WOZ van nul komma nul moeten gelden. Tenslotte heeft een sociale huurwoning geen verkoopwaarde.
Mijn slotconclusie is dat de marktwerking voor de huurmarkt totaal niet werkt. Er is altijd regulering nodig. En in de politiek moet de discussie niet gaan of er gereguleerd moet worden, maar over hoe en in welke mate er gereguleerd moet worden. Eigelijk ook een verborgen stemadvies. Huurders moeten nooit meer stemmen op partijen die alleen voor marktwerking zijn. Zoals VVD, D’66, CDA en FvD.”